Ο φασισμός βηματίζει πάνω στην πλάτη των γυναικών

Εισαγωγικό σημείωμα, πριν μια πρώτη προσπαθεια, να κατανοήσουμε πως βρέθηκε το ΕΛΑΜ έξω από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, σε κοινή εκδήλωση διαμαρτυρίας με ομάδα «χωρισμένων γυναικών και μονογονιών», στις 6 Ιουλίου 2012.

Εκ των υστέρων, όλο και περισσότεροι συνειδητοποιούν πόσο στοχευμενη ήταν η επίθεση Κασιδιάρη στις βουλευτίνες της αριστεράς, Ρένα Δούρου και Λιάνα Κανέλη. Ωστόσο, όσο αυτονόητη γίνεται, μέρα με τη μέρα, η σχέση της ρατσιστικής βίας εναντίον μεταναστών με τους τρόπους εκφασισμού της ζωής μας άλλο τόσο μας διαφεύγει η σχέση της βίας κατά γυναικών με αυτους. Όσο αυτονόητο γίνεται σε θεωρητικό επίπεδο ότι το εμφυλο είναι πάντα πολιτικό άλλο τόσο αδυνατούμε σαν κοινωνία να συλλάβουμε το εύρος και το βάθος του σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας. Ούσα πατριαρχικά δομημενη η κοινωνία μας δεν αδυνατει απλώς αλλά ίσως δεν θελει να αντιληφθεί τη σχέση και τη συναφεια.

Είναι καιρός να πουμε δυο λόγια απλά.

Εμείς οι γυναίκες δεν είμαστε μόνο ενός πολέμου οι «παράπλευρες απώλειες», ο «άμαχος πληθυσμός», ο «αριθμός εκτοπισμένων», ο αριθμός των «βιασμών» ή/και τα «γυναικόπαιδα» - σε μεγαλο βαθμο απαλλαγμένα από τα εμφυλα χαρακτηριστικά τους.

Εμείς οι γυναίκες, κάθε φορά που ετοιμάζεται ένας στρατός, μια «μεραρχία» ετοιμοπόλεμη, μια αρσενική μηχανή πολέμου, καλούμαστε να γίνουμε ο δρόμος που θα περάσει από πάνω του. Καλούμαστε να γίνουμε η δεξαμενή ανατροφοδότησής της. Να γίνουμε δηλαδή μια βιολογική δεξαμενή, τις περισσότερες φορές προσφέροντας τα ίδια τα σώματά μας, με τον ίδιο ακριβως τρόπο με τον οποίο η πολεμική μηχανή χρησιμοποιεί τα σώματα των αντρών τα όποια, επίσης κρίνει ως αναλώσιμα.

Έτσι, στην άνθηση και άνοδο του φασισμού στην Ευρώπη, το 1930, το σύνθημα «Kinder, Küche, Kirche» (παιδιά – κουζίνα- εκκλησία) προετοίμαζε τις γυναίκες να μετακινηθούν από ενεργούς ρόλους ή την παραγωγική διαδικασία προς το σπίτι – εκεί όπου ο ρόλος τους είναι να γεννήσουν και να μεγαλώσουν παιδιά – το «νέο αίμα» για τον επικείμενο πόλεμο. Να γίνουν τροφοί αυτης της μηχανής περιορίζοντας εαυτές σε παραδοσιακούς ρόλους και υπακούοντας σ’ ένα συντηρητικό κώδικα τον οποίο κάθε λογής ιερατείο ήταν διαχρονικά πρόθυμο να υπαγορεύει:

«Η υποτιθέμενη απελευθέρωση της γυναίκας την αποπροσανατόλισε και από την πραγματική ουσία του ύψιστου ρόλου της, την Μητρότητα. Δηλαδή την υποχρέωση και την ύπατη τιμή, να φέρει στον κόσμο και να αναθρέψει τα νέα βλαστάρια στον κορμό της Φυλής, ώστε να γεφυρώσει μέσω του παρόντος, το  παρελθόν και το μέλλον. Πιστεύουμε ότι η Μητρότητα είναι ένα ιερότατο καθήκον» (Λαϊκός Σύνδεσμος, Μέτωπο Γυναικών, Χρυσής Αυγής).[η υπογράμμιση δική μου]

Μετά το τέλος του Β παγκοσμίου πολέμου, ο φασισμός αναδιπλώνεται. Συνέχισε όμως να  χρησιμοποιεί την ίδια ατραπό για να προετοιμάσει το έδαφος για την ανάκαμψη του. Το μοτίβο επιβεβαιώνεται στην έξαρση του, πριν και μετά κάθε πόλεμο, όπως έγινε για παράδειγμα στο Σουδάν και το Αφγανιστάν όπου παρατηρείται άλλοτε μια σταδιακή και άλλοτε μια ραγδαία συντηρητικοποιηση και εκφασισμός της κοινωνίας και του τρόπου ζωής. Οι γυναίκες ξαφνικά φορούν μπουρκα ή βιάζονται από ομάδες στρατιωτών κατά χιλιάδες. Ξαφνικά απαγορεύεται να πηγαίνουν σχολειό ή να εργάζονται - εκφοβίζονται, εκτελούνται παραδειγματικά,  δολοφονούνται μαζικά και ταυτόχρονα πολλες φορές παιδιά απάγονται για να επανδρώσουν στρατούς φονταμενταλιστών.

Μια σταδιακή έκφραση της πιο πάνω διαδικασίας η οποία ωστόσο παραμένει συνεπής στο  φασιστικό γερμανικο σύνθημα της αρχης του προηγουμενου αιώνα γνωστό και ως 3 «κ», διατυπώνεται από τη Χρυσή Αυγή ως εξής:

«εμείς οι Ελληνίδες, μέλη του Λαϊκού Συνδέσμου, έχοντας βαθύτατη συναίσθηση της καταστροφής που επιφέρει το φεμινιστικό πνεύμα της εποχής μας, είμαστε ενάντια σε κάθε λογής διακηρύξεις για την ισότητα των δυο φύλων.»

Και,

«Θεωρούμε ότι, μέσα στην γενικότερη σήψη αξιών και ιδεών που κυριαρχεί στην εποχή μας, είναι χρέος για κάθε πραγματική Ελληνίδα η ανατροφή των παιδιών της με πρότυπα ανδρείων πολεμιστών, που θα στηρίζονται στις προαιώνιες αξίες του Ελληνισμού και θα τιμούν την Πατρίδα μας.»

Μπορεί μια γυναίκα να αποδεχτεί μια τέτοια εις βάρος της διάκριση; Μπορεί να τη υποθάλψει σε οργανωμένα σύνολα που αξιότεροι θα είναι πάντοτε οι «ανδρείοι πολεμιστές»; Μπορεί να αποκηρύξει τα δικαιώματα της, να αποδεχτεί την στράτευση ακόμα και το θάνατο των παιδιών που ανέθρεψε;

Μπορέι μια «χωρισμένη γυναίκα», η οποία έχει υποστεί την ανισότητα (θεσμικά, προσωπικά, κοινωνικά, οικονομικά) και η οποία διαμαρτύρεται για τη στέρηση αυτών των δικαιωμάτων έξω από το Ανωτατο Νομοθετικό Σώμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να αποδέχεται τη στήριξη του ΕΛΑΜ (ή της Χρυσής Αυγής); Ενός σώματος ενστολων που στην ιδια εκδηλωση καλούσε τις γυναικες ως αναξιοπαθούσες στην "αντικατοχικη" διαδηλωση με τη συμμετοχη των βουλευτών της Χρυσης Αυγης; Μιας επισκεψης, η οποία δεν σχολιαστηκε απο την πολιτικη ηγεσια του νησιου.

Μπορούμε να αγνοήσουμε τα σημαδια;

Μπορούμε να τα θεωρήσουμε τυχαία ή ανευ ή υποδεεστερης πολιτικής σημασίας;  

Μπορούμε να αποφυγουμε την αναλυση ενός φαινόμενο που απλώνεται συστηματικά, ακολουθώντας ενα ιδεολογικό υπόβαθρο και μεθοδικότητα; 

Μπορούμε να υποβαθμίσουμε την εμφυλη διασταση του για μια ακόμα φορά;

Μπορούμε να μην αναρωτηθούμε γιατι και πως αξιοποιείται η εμφυλη διασταση του;

Κυρίως, μπορούμε να μην ρωτησουμε, για ποιο πόλεμο προετοιμαζει τις Ελληνίδες και Κύπριες γυναικες η Χρυση Αυγη και το ΕΛΑΜ;

Ο φασισμός βηματίζει πάνω στην πλάτη των γυναικών (ΙΙ)

Μια πρώτη προσπαθεια, να κατανοήσουμε πως βρέθηκε το ΕΛΑΜ έξω από τη Βουλή των Αντιπροσωπων, σε κοινή εκδήλωση διαμαρτυρίας με ομάδα «χωρισμένων γυναικών και μονογονιών», στις 6 Ιουλίου 2012.

Παρασκευή 6 Ιουλίου, έξω από τη Βουλή των Αντιπροσώπων στη Λευκωσία, βλέπω μια συγκέντρωση ενός παράξενου τσούρμου που μόλις διαλύεται. Άντρες με μαύρα με την ένδειξη Polis στο πίσω μέρος της μπλούζας και διακριτικά του ΕΛΑΜ μαζεύει βιαστικά πανό και συνθήματα. Ανάμεσά τους γύρω στις 40 γυναίκες.

Μέσα στη Βουλή, ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Μονογονεϊκών Οικογενειών συμμετέχει στην συζήτηση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής η οποία είναι διευρυμένη, λογω της έκτασης της διαμαρτυρίας από το Σύνδεσμο, για την αλλαγή της νομοθεσίας αλλά και της διακοπής των επιδομάτων μονογονιου, από τον Απρίλιο 2012, ενώ ταυτοχρονα πλήθος νέων αιτήσεων μπλοκάρονται μεταξύ δυο υπουργείων.

Έξω από τη Βουλή η άλλη ομάδα, επικαλείται δυο ιδιότητες, της μονογονιού και της χωρισμένης γυναίκας. Με δηλώσεις τους, οι οποίες προβλήθηκαν από όλα τα κεντρικά δελτία ειδήσεων, αποδέχτηκαν την στήριξη των ένστολων μαυροφόρων του ΕΛΑΜ επειδή είναι οι μονοί που βρίσκονται στο πλευρος τους (!) Με τη σειρά τους εκείνοι ομιλούν για το κράτος που στηριζει μεταναστες και στη συνεχεια τις καλούν να συμμετάσχουν στην αντικατοχικη διαδήλωση, στις 20 Ιουλίου που πρώτη φορά συμμετάσχουν βουλευτές της Χρυσής Αυγής.

Την ίδια μέρα και μέσα από την άμεση κινητοποίηση ατόμων (αρκετοί ήταν μονογονεις) στα κοινωνικά δίκτυα διαπιστώνουμε ότι η Παγκυπρια Οργάνωση διαχωρίζει τη θέση της από τις δηλώσεις εκτός βουλής και οποιαδηποτε σχέση με το ΕΛΑΜ.

Μερικά από τα άτομα της ομαδας «χωρισμενων γυναικων» διατύπωσαν το παράπονο ότι δεν έχουν κανέναν στο πλευρό τους εκτός από το ΕΛΑΜ. Οι ιδιες,  15 μήνες πριν, και 2 μέρες πριν τις βουλευτικές εκλογές ήταν πάλι έξω από τη Βουλή. Ήταν τότε 6-7 άτομα τα οποία έστησαν αντισκηνα και ξεκίνησαν απεργία πείνας διάρκειας. Η απεργία έληξε μετά από 1.5 μέρα, μετά από δηλώσεις και φωτογραφίες με υποψήφιες βουλευτίνες.  Τους μήνες που επακολουθήσαν, δεν διαβάσαμε στον Τύπο αν οι δεσμεύσεις των βουλευτίνων τηρηθήκαν ή άλλες αναληφθηκαν άλλες πρωτοβουλίας επειδή δεν τηρηθήκαν οι υποσχεσεις.

Η ομάδα αυτή, τέσσερις μέρες μετά, καλείται να συμμετάσχει στον διάλογο εντός της αίθουσας. Στην έξοδο από τη συζήτηση, η εκπρόσωπος της ομάδα των «χωρισμένων γυναικών» παρουσιάζει ως τν κορωνίδα των απαιτήσεων τους την «ίδρυση Υπουργείου Κοινωνικής  Ευημερίας». Δηλαδή ενός μηχανισμού περαιτέρω ιδρυματοποιησης ατόμων.

Ανακαλώ την επίσκεψη του ιδίου ατόμου στο γραφείο μου, το 2004. Στο προσχέδιο του καταστατικού τους τότε, το  πρώτο  άρθρο επιτρέπει εγγραφή μέλους μόνο σε Ελληνίδες χριστιανές ορθόδοξες.  Είχα εισηγηθεί να απευθυνθεί σε άλλο δικηγόρο και της πρότεινα μια δικηγόρο, μέλος μας, η οποία είναι γνωστή για τη δράση της σε γυναικεία ζητήματα. Εκείνη την εποχή θεώρησα ότι κάποιος δικηγόρος της επαρχίας Πάφου αδυνατούσε να συλλάβει το πλαίσιο ενός σωματείου για τα δικαιώματα χωρισμένων γυναικών και άστοχα ειχε ετοιμασει το προσχεδιο. Είχα λάθος.

Από το 2004 μέχρι σήμερα, διάβασα παρόμοια άρθρα σε καταστατικά άλλων οργανισμών (με έγκριση Εφόρου Σωματείων του Υπουργείου Εσωτερικών) οι οποίοι ασχολούνται με θέματα φύλου, βίας κατά γυναικών, και την ενδοοικογενειακή βία. Σε όλα φαίνεται να είναι απαραίτητη η αναφορά στη διαφύλαξη της πυρηνικής οικογένειας με κάθε τρόπο. Οι ίδιοι οργανισμοί διοργανώνουν «Κυριακές της οικογενείας», προβάλουν την αξία της διατήρησης της κυπριακής οικογενείας και των αρχών της. Το αυτονόητο του αυτοπροσδιορισμού δεν αναφέρεται πουθενά. Ούτε άλλα θέματα τα οποία είναι αυτονόητο πως αφορουν παρόμοιους οργανισμους.

Τις επόμενες μέρες μετά την 6η Ιουλίου, προσωπικές και μια δημόσια συζήτηση με άτομα που συμμετείχαν έξω από την Βουλή, πρόσφεραν περισσότερη πληροφόρηση. Κάποιες γυναίκες δεν γνώριζαν για τη συμμέτοχη του ΕΛΑΜ μέχρι τελευταία στιγμή. Κάποιες (ελάχιστες) αποχώρησαν. Άλλες, δήλωσαν ότι δέχονται τακτικές επισκέψεις και βοήθεια με τη μορφή ρουχισμού και τροφίμων.

Το 2005, μια έρευνα του Πανεπιστήμιου Κύπρου αποτελεί τη ραχοκοκαλιά των διεκδικήσεων των μονογονεϊκων οικογενειών. Στην έρευνα αποδεικνύεται ότι οι περισσότερες μονογονεικες οικογενείας ζουν κάτω από το όριο της φτώχιας. Σε λίγους μήνες, με τη βοήθεια της συγκυριας της εναρμόνισης με την ΕΕ και την έρευνα αυτή, ο νόμος διασφαλίζει άμεση πρόσβαση σε δημόσιο βοήθημα και προγράμματα για ένα/μια μονογονιο με κριτήριο να διασφαλίζεται η συνθήκη διαβίωσης πάνω από το όριο της φτώχιας.

Ήταν από τις ελάχιστες φορές που η εμπεριστατωμένη εργασία, μαζί με τη δράση έφεραν ένα αξιοπρεπές αποτέλεσμα. Ένα αποτέλεσμα το οποίο υπονομεύτηκε σταδιακά με αποκορύφωμα φέτος τις αλλαγές νομοθεσίας και πρακτικής χωρίς κοινωνικό διάλογο. Η επίσημη πλευρά έκανε λόγο για απαραίτητες θυσίες λόγω οικονομικής κρίσης. Τις θυσίες αυτές όμως τις απαίτησαν από μια ομάδα η οποία είναι από τις πρώτες στον κατάλογο ευπαθών ομάδων.

Έχει παρατηρηθεί γενικότερα, ότι από το 2007 και μετά, σταδιακά, αλλά επώδυνα σταθερά, αποσιωπούνται ουσιαστικά θέματα που αφορούν το γυναικείο κίνημα, τις διεκδικήσεις γυναικών, ενώ ενισχύονται φωνές ή θέσεις που προβάλλουν μια συντηρητική άποψη. Μια απλή αναζήτηση στον ημερήσιο τύπο πριν και μετά  το 2007 θα προσφέρει αρκετά στοιχεία σε κάποιον/καποια ερευνητή/τρια.

Έχει παρατηρηθεί επίσης ότι χρόνια αιτήματα μονογονεϊκων οικογενειών που είχαν κατά κάποιο τρόπο αποκτήσει μια δυναμική σταμάτησαν απότομα. ΠΧ η εκτέλεση διαταγμάτων διατροφής (δεν εκτελούνται, δεν δικάζονται, δεν συλλαμβάνονται όσοι δεν πληρώνουν). Ή η πλαστογραφία μεταξύ πρώην συζύγων!

Αυτά σε επιπεδο αιτηματων! Απουσιαζει παντελως η πολιτικη συζητηση γυρω από θεματα γυναικων.

Παράλληλα άλλα κινήματα τα οποία έχουν εμφανιστεί μετά το 2007, και δημιουργούν καινούριες δυναμικές δεν κατάφεραν ακόμα να αγγίξουν επαρκώς τα γυναικεία ζητήματα τα οποία δεν είναι μόνο συγγενικά στις δίκες τους διεκδικήσεις αλλά σε μεγάλο βαθμό δεν μπορούν να διαχωριστούν.

Ας πάμε πίσω όμως στην υποστήριξη από το ΕΛΑΜ της συγκριμένης ομάδας γυναικών για να ξεκινήσει μια συζήτηση με κάποια ερωτήματα:

Αν η «αποδυναμωμένη» γυναίκα, η «περιθωριοποιημένη» γυναίκα, η «άνεργη», η «υπερχρεωμένη στις τράπεζες για χρέη άλλων» γυναίκα, η μονογονιος που μεγαλώνει τα παιδιά της με εισόδημα κάτω από το όριο της φτώχιας, η γυναίκα δηλαδή η οποία ζει μέσα σε μια ισόβια φυλακή φτώχιας,  έχει ανάγκη στήριξης από  πατερούληδες από άντρες με φιλάνθρωπα αισθήματα; Από άτομα που δεν διστάζουν να αποκηρύξουν τις αρχές της ισότητας τω δυο φύλων. Από ομάδες που δεν διστάζουν να επικρίνουν το σεβασμό των δικαιωμάτων άλλων ομάδων όπως αυτών των μεταναστών για παράδειγμα. Ατόμων, που δεν καταδικάζουν την βία.

Αν αυτή η «συνεργασία» ενισχύει και ενδυναμώνει τη γυναικεία υπόθεση…

• Αν η ίδια ρητορική (δικαιώματα μεταναστών vs. δικαιώματα μονογονιων) που διατυπώθηκε από το ΕΛΑΜ και τις χωρισμένες γυναίκες απ κοινού στις δημόσιες τοποθετήσεις τους, αποτελεί ταύτιση σε επίπεδο πολιτικών απόψεων.
• Αν διαφαίνεται μια στρατηγική συνεχείας τους.
• Αν είναι συνειδητή η εκχώρηση όλων των πιο πάνω δικαιωμάτων. Αν δεν είναι συνειδητή, τι άλλο είναι.
• Αν η απουσία σχολιασμού από τις γυναικείες οργανώσεις της Κύπρου βοηθάει την υπόθεση των δικαιωμάτων ευπαθών ομάδων και του γυναίκειου κινήματος.
• Αν υπάρχει λόγος που σιωπούν.
• Αν θεωρούν ότι δεν τις άφορου όσα γίνεται σήμερα στην Κύπρο, εναντίον ευπαθών ομάδων του πληθυσμού που κατά πλειοψηφία είναι γυναίκες.
• Αν η τροπή που έχει πάρει η δημόσια συζήτηση για θέματα γυναικών βοηθά το «γυναικείο κίνημα»

Το προσωπικό είναι πάντοτε πολιτικο

Όταν δεν εχουμε πολιτικη αποψη θα έχουν άλλοι για μας

Δεν είναι καιρος να το συζητησουμε;

Τζούλια Καλημέρη